Kiedy obciążenie dachu ma znaczenie?

Wybierając kształt i rodzaj pokrycia dachowego nie należy zapominać także o jego ciężarze – ma to ogromne znaczenie zarówno w przypadku nowo budowanych domów, jak i podczas remontu starszych obiektów. Chodzi przede wszystkim o to, by konstrukcja dachu udźwignęła ciężar dachówek lub innych form pokryć dachowych.

Pokrycie dachowe ma swoją wagę, która różni się w zależności od rodzaju użytego materiału. Można stwierdzić, że im starsze i bardziej tradycyjne pokrycie, tym będzie ono więcej ważyć. Nowoczesne, innowacyjne materiały są coraz lżejsze, a producenci starają się regularnie wypuszczać na rynek pokrycia o coraz lepszych parametrach – nie tylko wytrzymałościowych, ale też wagowych. Nikogo więc już nie dziwi solidne i stabilne pokrycie, którego waga jest naprawdę niewielka. Bo nawet lekkie materiały mogą być równie stabilne i wytrzymałe, jak solidne i stare pokrycia.

Tradycja ma swój ciężar

Choć dachówki pięknie prezentują się na dachu i nadają całemu obiektowi lekkości, w rzeczywistości są bardzo ciężkie. Można się o tym przekonać już podczas ich transportu na plac budowy czy dźwigania ich na ostatnią kondygnację. Nawet gdy weźmiemy do ręki jedną dachówkę, czujemy jej wagę. Jeśli pomnożymy ją przez ilość dachówek potrzebnych do pokrycia całego dachu, możemy uświadomić sobie, że konstrukcja dachowa musi udźwignąć co najmniej kilkaset kilogramów. Nic więc dziwnego, że wielu inwestorów, choć ma sentyment do tradycyjnych dachówek, woli poszukać lżejszego pokrycia.

Obliczanie maksymalnego obciążenia więźby

Już na etapie projektowania budynku i dachu oblicza się obciążenie konstrukcji dachu i całego domu. Po to, aby zaplanowana konstrukcja więźby dachowej utrzymała ciężar pokrycia. Ale nie tylko – równie ważne są obciążenia, jakie powodują opady śniegu i silne wiatry. Te, wbrew pozorom, mogą być dużo silniejsze niż nawet najcięższe pokrycie dachowe.

Trzeba wziąć pod uwagę śnieg i wiatry

Architekt powinien uwzględnić przede wszystkim odległość między zewnętrznymi ścianami, sposób, w jaki zostanie zagospodarowana przestrzeń pod dachem oraz uwarunkowania pogodowe, jakie występują na danym obszarze. Jeśli zimowe opady śniegu są duże, a wiatry silne, więźba dachowa musi być odpowiednio wytrzymała. Co więcej, warto wziąć pod uwagę również anomalie pogodowe i nawet na obszarach, gdzie opady śniegu w ciągu roku są niewielkie, zaplanować nieco większe obciążenie niż by to wynikało z wielkości opadów.

Ceramika sporo cięższa od blachy

Obliczając wytrzymałość więźby dachowej trzeba wziąć pod uwagę nie tylko ciężar samego pokrycia. Ten ostatni, jak wiadomo, może być różny. Najcięższe są tradycyjne pokrycia dachowe, takie jak dachówki ceramiczne i cementowe. Najwięcej ważą klasyczne dachówki ceramiczne – około 70 kg na metr kwadratowy połaci dachu. Nieco lżejsze, bo 40-50 kg na metr kwadratowy ważą dachówki cementowe. Pokrycie z blachy jest najlżejsze – nowoczesne blachodachówki oferowane przez renomowanych producentów ważą około 10 kilogramów na metrze kwadratowym i są zaliczane do lekkich, ale stabilnych pokryć dachowych. Co, oczywiście, nie oznacza, że wytrzymałość więźby dachowej powinna być obliczana tylko na podstawie tych parametrów.

Ciężar na dachu to nie tylko pokrycie

Oprócz tego, trzeba wziąć pod uwagę ciężar innych elementów dachowych, ważnych z punktu widzenia konstrukcyjnego i estetycznego. Chodzi przede wszystkim o komin, elementy komunikacji dachowej oraz wagę podłoża, na którym pokrycie dachowe jest układane. A jest to dodatkowy ciężar nawet w przypadku lekkich pokryć. Można nawet powiedzieć, że im lżejsze pokrycie, tym więcej ważyć będzie podłoże, na którym się je układa.

Podłoże może ważyć więcej od pokrycia

Warto wziąć pod uwagę, że lekkie gonty bitumiczne czy blachy ocynkowane należy układać na pełnym odeskowaniu, które też ma swoją wagę. O odwrotnie – ciężkie pokrycia dachowe, jak dachówka cementowa montuje się zwykle na bardzo lekkim ruszcie składającym się z łat i kontrłat oraz dodatkowo na folii dachowej – ta ostatnia waży tak niewiele, że praktycznie nie trzeba jej uwzględniać podczas obliczania wytrzymałości i maksymalnego obciążenia więźby dachowej.

Obciążenie starej więźby

Zaprojektowanie i wykonanie więźby dachowej wytrzymałej na duże obciążenia jest dość proste i dla doświadczonego architekta nie będzie żadnym problemem. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku już istniejących budynków, szczególnie tych, które lata najlepszej świetności mają już dawno za sobą. Wymiana pokrycia dachowego powinna wiązać się ze szczegółowym zbadaniem więźby dachowej i oceną jej wytrzymałości. W tym przypadku obciążenie ma znaczenie i czasem konieczna jest rezygnacja z cięższych pokryć dachowych.

Nie zawsze dachówki można wymienić

Jeśli mamy do czynienia z budynkiem tradycyjnym, pokrytym tradycyjnymi dachówkami ceramicznymi, renowacja dachu niekoniecznie oznacza, że stare dachówki możemy wymienić na nowe tego samego typu. Trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim stan więźby dachowej. A ta może być uszkodzona wieloletnim użytkowaniem i dźwiganiem najcięższego z możliwych pokryć dachowych. Wtedy do wyboru mamy dwa rozwiązania – albo decydujemy się na kompleksowy remont dachu, albo zastępujemy ciężkie pokrycie ceramiczne lekką blachodachówką, która nie powinna stanowić zagrożenia dla osłabionej więźby dachowej.

Remont bywa czasem niezbędny

Jeśli zależy nam, aby remontowany budynek idealnie odwzorował stan pierwotny, nie możemy położyć dachówek ceramicznych na osłabionej więźbie dachowej. Konieczny jest remont – od dokładnego zaplanowania, poprzez obliczenie odpowiedniego obciążenia więźby dachowej aż po profesjonalne wykonanie przez fachowców. Tak wzmocniona i odrestaurowana więźba może być szkieletem, na którym zamontujemy kolejne elementy pokrycia dachowego.

Każde prace warto skonsultować

Planując remont dachu i wymianę ciężkiego pokrycia na lżejsze za każdym razem warto skonsultować się ze specjalistą z zakresu budownictwa. Nie róbmy niczego na własną rękę, gdyż brak wiedzy w tak znaczącej kwestii może naszemu dachowi nie tylko nie pomóc, ale wręcz zaszkodzić. Warto wziąć pod uwagę szczególnie fakt, że lekkie pokrycia wymagają cięższego podłoża – nie zawsze więc wymiana dachówki ceramicznej na blachę czy gonty bitumiczne będzie rozwiązaniem skutecznym.

Sprawdź plan zagospodarowania

Czasem taka wymiana będzie niemożliwa ze względu na plan zagospodarowania przestrzennego danego obszaru. Mogą w nim się znajdować konkretne wymogi dotyczące kształtu i rodzaju pokrycia dachowego. Jeśli wymagane będą tradycyjne, czerwone pokrycia dachowe, nie możemy samowolnie zamienić ich na lekkie gonty, które jednak kompletnie nie będą współgrały z charakterem budownictwa na danym obszarze. Jedynym rozwiązaniem może być zamiana czerwonych dachówek ceramicznych na blachodachówkę zwykłą lub modułową, która będzie wyglądać tak samo, jak dachówka ceramiczna. Jednak, jak każdy zamiennik, także ten ma wady – w przypadku blachy możemy zapomnieć o trwałości sięgającej stu i więcej lat.

Lekkie, ale nie na domy

Niestety, najlżejszym rodzajem pokryć dachowych są te, które stosuje się na równie lekkie konstrukcje. Świetnie sprawdzą się na budynkach gospodarczych, halach magazynowych czy innych pomieszczeniach użytkowych, ale niekoniecznie na obiektach mieszkalnych. Mowa tu przede wszystkim o papie dachowej oraz falistych płytach bitumicznych. Są to materiały pokryciowe wyjątkowo lekkie – papa dachowa waży od 1 do 5 kilogramów na metr kwadratowy, a płyty bitumiczne około 3-4 kilogramów. Jak widać, jest to pokrycie nieporównywalnie lżejsze od dachówek tradycyjnych, a nawet od blachodachówki.

Wytrzymałość do poprawki

Warto jednak wziąć pod uwagę nie tylko ciężar, ale wytrzymałość pokrycia ułożone z tych materiałów. Papa i płyty faliste, choć uważane za solidne, mogą nie poradzić sobie z silnymi wiatrami czy mocnymi opadami śniegu. Niewielka waga pokrycia to również niewysoka wytrzymałość na duże obciążenia. W niektórych przypadkach jest to widoczne już po pierwszym sezonie zimowym, w którym opady śniegu były ponadprzeciętne. Działanie wilgoci i wody pośniegowej to najlepszy sprawdzian dla trwałości lekkich pokryć dachowych.

Mało estetyczna papa

Lekkie pokrycie dachowe, choć nie zagraża stabilności i wytrzymałości więźby, może nie poradzić sobie z ochroną wnętrza dachu przed negatywnymi działaniami czynników atmosferycznych. Warto też wziąć pod uwagę kwestie estetyczne – papa może i sprawdzi się na budynkach użytkowych czy magazynowych, jednak na eleganckim domu jednorodzinnym będzie wyglądała kuriozalnie i niezbyt efektownie. Pamiętajmy, że dach i jego pokrycie to zwieńczenie całego budynku i nie może wyglądać nieestetycznie. Musi w niezmienionym stanie przetrwać przez wiele lat. A, niestety, papa choć jest materiałem znanym ze swojej szczelności, w kwestii wytrzymałości pozostawia wiele do życzenia. Zadbajmy więc o to, by więźba dachowa na naszym domu była na tyle wytrzymała, by utrzymała tradycyjne dachówki lub dobrej jakości blachodachówkę, która do złudzenia imitować będzie tradycyjne pokrycie.