Lukarny na poddaszu

Każde poddasze, szczególnie to zamieszkane, potrzebuje odpowiedniego oświetlenia. Rozwiązania są dwa: okno połaciowe i lukarna. Kto planuje zbudować lukarnę, musi liczyć się z wyższymi kosztami i dłuższymi pracami dachowymi. Jednak efekt na pewno będzie zadowalający.

Lukarna to wyłom w połaci dachu, który umożliwia zamontowanie na poddaszu okna takiego samego, jak w innych częściach domu. Rozwiązanie to jest nie tylko dość trudne technologicznie, ale też musi być właściwie przemyślane. Lukarna nie oświetla całego pomieszczenia równolegle. Jeśli chcemy, by zapewniała dopływ odpowiedniej ilości światła, mus mieć zamontowane spore okno. Czasem konieczne będzie też wykonanie dwóch lub więcej lukarn. Ich zadaniem nie jest przecież ozdabianie dachu, a przede wszystkim zapewnienie właściwej ilości światła w pomieszczeniu. A im bardziej skomplikowany dach, tym trudniej zapewnić na całym poddaszu optymalny dopływ światła.

Trzeba też liczyć się z tym, że w odróżnieniu od okna dachowego, lukarna wymaga pewnych zmian w pomieszczeniu. Pojawiają się bowiem dodatkowe ściany, z którymi trzeba się liczyć podczas planowania zagospodarowania i umeblowania pomieszczenia. Z drugiej strony – okno w lukarnie można dużo łatwiej zaaranżować niż okno połaciowe, z którego tradycyjne zasłony czy rolety zwisałyby prostopadle do podłogi.

Dopasowana do bryły budynku

Pamiętajmy, że lukarna to spora ingerencja w konstrukcję i wygląd dachu. Musi być nie tylko funkcjonalna z punktu widzenia użytkowników poddasza, ale też współgrać z pozostałą bryłą budynku. Liczba i kształt lukarn powinny być dostosowane do kształtu dachu, jego rozmiarów, a także kąta nachylenia połaci dachowej.

Jeśli marzy nam się duża lukarna, warto przemyśleć, czy w przypadku naszego domu będzie się ona sprawdzała. Duże, szerokie lukarny są świetnym rozwiązaniem, ale tylko w przypadku przestronnego, rozłożystego dachu. Jeśli mamy niewielki dach, duża lukarna może całkowicie zaburzyć jego proporcje i sprawić, że cała bryła budynku będzie wyglądała nieciekawie. Co więcej, w przypadku niewielkiego poddasza niepotrzebne jest aż tak duże doświetlenie. Warto już na etapie prac projektowych obejrzeć, jak wygląda zbyt duża lukarna na niewielkim poddaszu. A skoro już na projekcie nie prezentuje się zachęcająco, na żywo będzie tylko gorzej.

Rodzaje lukarn

Lukarna, choć zawsze jest sposobem na doświetlenie poddasza, w rzeczywistości może wyglądać naprawdę różnie. Wszystko zależy od rodzaju dachu, możliwości aranżacyjnych, a także potrzeb użytkowników. Wybór lukarn warto dobrze rozważyć, bo – wbrew pozorom – lukarna niejedno ma imię i może być wykonana na wiele sposobów. Różnią się one poziomem trudności i czasem wykonania, a także ceną.

Lukarna pulpitowa

Taki rodzaj lukarny świetnie sprawdza się na dachach o dużym spadku. Jest elegancka, stylowa, a jednocześnie nie zaburza wyglądu dachu. Nawet, jeśli jest dość szeroka, w żaden sposób nie zagraża zewnętrznemu wyglądowi dachu. Co więcej – ułatwia też życie użytkownikom poddasza. Od wewnętrznej strony można bez problemu zagospodarować miejsce pod lukarną i będzie ono wysoce funkcjonalne. Można w tym miejscu postawić np. biurko do pracy, dzięki czemu poddasze będzie miało wartość użytkową, a nie tylko służyć jako miejsce do spania.

Lukarna trójspadowa

Ten rodzaj lukarn ma dach z trzema spadami. Jest, oczywiście, nieco trudniejszy do wykonania. Jednak dach nad taką lukarna płynnie komponuje się z główną połacią dachu. Co więcej – świetnie wygląda także od wewnętrznej strony. Kształt takiego dachu można wykorzystać jako element aranżacyjny poddasza. Jeśli chodzi o kwestie użytkowe, lukarna z dachem trójspadowym nie różni się w niczym od prostej lukarny pulpitowej.

Bawole oko

Lukarna w typie bawole oko doskonale sprawdzi się w przypadku dużych, mocno rozbudowanych połaci dachowych, w których będzie ciekawym elementem aranżacyjnym. Pasuje do każdego rodzaju pokryć, zarówno do tradycyjnych dachówek, jak i blachodachówki czy gontów bitumicznych. Lukarna ma opływowy kształt, przypominający z zewnątrz duże oko. Od wewnątrz ma kształt lunetowaty. Rozwiązanie to jest klimatyczne i pełne uroku – świetnie sprawdzi się w budynkach, które są stylizowane na stare.

Niższe ścianki

Ciekawym rozwiązaniem jest też lukarna z niższymi ściankami bocznymi – mają najwyżej dwa metry nad podłogą. Z zewnątrz prezentuje się ciekawie, jednak od strony poddasza niskie ściany uniemożliwiają normalne użytkowanie. Raczej trudno jest wstawić tam jakikolwiek mebel, pozostanie więc spora powierzchnia, którą trudno będzie zagospodarować.

Projektowanie lukarny w dachu

Projekt lukarny powinien powstać już na etapie projektowania dachu. Jeśli zdecydujemy się na budowę już na etapie prac na dachu, czas i koszt inwestycji może okazać się spory. Wielu inwestorów decyduje się tez na budowę lukarny na już istniejącym poddaszu. Bardzo często takie rozwiązanie stosujemy podczas adaptacji nieużywanego strychu na pomieszczenia mieszkalne.

Budowę trzeba zgłosić

Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to już drobny remont, ale poważne prace, ingerujące w konstrukcję więźby dachowej. A co za tym idzie – wymagają zgłoszenia, podobnie jak inne prace budowlane. Ustawa Prawo budowlane nakłada bowiem na inwestorów obowiązek zgłaszania nie tylko budowy domu, ale też sporej przebudowy budynku już istniejącego.

Po zgłoszeniu do starostwa planów remontowych, trzeba odczekać przepisowe 30 dni. W tym czasie urzędnicy mają bowiem prawo na zgłoszeni uwag do zgłoszenia projektu. Planując rozbudowę dachu musimy więc tak rozłożyć prace, by ewentualne uwagi ze strony urzędników nie spowolniły wykonania. Planując zbudowanie lukarny, warto też zapoznać się z planem zagospodarowania przestrzennego obszaru, w którym mieszkamy. Niestety, musimy się z nim liczyć, gdyż nawet na własnej działce nie możemy postępować w myśl zasady „wolnoć Tomku w swoim domku”. Plan zagospodarowania przestrzennego nakłada na inwestorów i mieszkańców pewne ograniczenia. Jednym z nich może być narzucony z góry sposób ogrzewania, innym kolorystyka pokrycia dachowego, a jeszcze innym – brak lukarn w połaci dachu. Jeśli marzy nam się lukarna, sprawdźmy najpierw, czy możemy ja zbudować zgodnie z prawem. W przeciwnym razie będzie to samowolka budowlana, a co za tym idzie – poważne problemy.

Budowa lukarny

Najłatwiejsza jest budowa niewielkiej lukarny, zaprojektowanej tak, by jej szerokość zmieściła się pomiędzy dwiema krokwiami. Najczęściej jest to koło 110-130 cm. Rozwiązanie to jest wygodne, gdyż nie trzeba dodatkowo wzmacniać konstrukcji więźby dachowej. Taka lukarna ma jednak swoje minusy – wstawione w nią okno również będzie niewielkie, czyli do pomieszczenia nadal może dopływać zbyt mała ilość światła. Jeśli jednak zdecydujemy się na dużą lukarnę z szerokim oknem, musimy liczyć się z koniecznością przebudowania konstrukcji dachu. Inwestycja będzie droższa i potrwa dłużej, jednak efekt końcowy zadowoli nawet najbardziej wymagających inwestorów. W pomieszczeniu z dużą lukarną bez obaw można urządzić pokój dzienny lub pokój do pracy. Tymczasem poddasza z niewielkimi lukarnami najlepiej sprawdzą się jako pokoje gościnne lub klasyczne sypialnie.

Budując lukarnę, musimy pamiętać, że jest to prawie budynek, tylko że w miniaturze. Ma ściany i jedno lub dwuspadowy dach. Wszystkie metody budowlane są więc podobne, jak podczas stawiania ścian lub wykonywania dachu. Daszek lukarny, choć niewielki, musi być również zabezpieczony przed wilgocią i wykonany z dbałością o najdrobniejsze szczegóły. Każda nieszczelność ma bowiem destrukcyjny wpływ nie tylko na samą lukarnę, ale na całe pokrycie dachowe.

Zwróć uwagę na łączenia

Dużo uwagi trzeba też poświęcić miejscom, w których ściany lukarny łączą się z połacią dachu. Obróbka wokół nich ma istotne znaczenie dla szczelności dachu. To właśnie tu, podobnie jak wokół komina, najczęściej zdarzają się dekarskie niedoróbki. A nawet drobne niedociągnięcia, których nie zobaczymy gołym okiem, mogą powodować spore zagrożenie dla pokrycia i tego, co znajduje się głębiej, czyli konstrukcji więźby dachowej.

Konieczna termoizolacja

Lukarny najczęściej budujemy na poddaszach użytkowanych. Mają one bowiem funkcje praktyczne i rzadko są wykorzystywane jako wyłącznie elementy zwiększające estetykę dachu. A skoro poddasze jest użytkowe, musi być odpowiednio ocieplone – lukarna także. Najczęściej do termoizolacji wykorzystuje się wełnę mineralna lub styropian. Jednak w ostatnich latach coraz większą popularność zyskują nowoczesne materiały, jak pianka poliuretanowa czy granulat celulozowy.

Warstwa izolacji lukarny powinna być tak samo gruba jak pozostałej połaci dachowej. Daszek lukarny powinien współgrać z resztą dachu, dlatego musi się znaleźć na niej takie samo pokrycie dachowe. Jeśli nasz dach jest pokryty dachówkami ceramicznymi, musimy je położyć także na lukarnie. Jeśli natomiast pokrycie wykonane jest z blachodachówki, również i ona powinna znaleźć się na daszku lukarny.