Systemy rynnowe

Dobrze dobrane i zainstalowane systemy rynnowe mają kolosalne znaczenie dla trwałości i wytrzymałości dachu. Dzięki rynnom chroniona jest elewacja budynku i przede wszystkim pokrycie dachowe przed szkodliwym działaniem wody i wilgoci. Trzeba jednak pamiętać, że za każdym razem rynny powinny być dobierane indywidualnie, w zależności od potrzeb konkretnego dachu.

Na rynku budowlanym wiele jest systemów rynnowych, które różnią się od siebie materiałem, kształtem i, oczywiście, ceną. Jednak przy wyborze konkretnego produktu nie warto kierować się jego kosztem – system rynnowy to inwestycja na lata, która przekłada się na trwałość i niezawodność dachu. Systemy rynnowe kiepskiej jakości lub niewłaściwie zamontowane, nie spełnią swojego zadania. A nieszczelne rynny to dopiero początek kłopotów. Pojawiają się one najczęściej zimową pora i wczesną wiosną, gdy prace na dachu są utrudnione, także naprawa rynien w takich warunkach bywa naprawdę uciążliwa i niebezpieczna.

Warto więc od razu postawić na solidny, sprawdzony produkt, który będzie funkcjonował bez żadnych usterek. W tym przypadku, podobnie jak podczas innych prac budowlanych, powinniśmy kierować się nie ceną elementów systemu rynnowego, ale przede wszystkim ich jakością i renomą. Nie ma co się oszukiwać, tania rynna od mało znanego producenta szybko pokaże swoje negatywne cechy. Zamiast oszczędzać na jakości, zainwestujmy w pewność, solidność i bezpieczeństwo. System rynnowy od sprawdzonego producenta zapewni bezproblemowe użytkowanie przez długie lata. Warto więc od razu w jednej firmie kupić nie tylko rynny i rury spustowe, ale też wszystkie elementy dodatkowe, które są niezbędne do prawidłowego montażu.

Zadaniem rynien i rur spustowych jest odprowadzanie wody deszczowej oraz pośniegowej z połaci dachu. Bardzo ważny jest nie tylko ich właściwy wybór, ale też prawidłowy montaż i regularne przeglądy. Nawet najlepszej jakości rynny są bowiem narażone na działanie czynników niszczących, pęknięcia i inne uszkodzenia. Bardzo często też zapycha się ich światło, przez co cały system staje się niedrożny i przestaje spełniać swoje zadanie. Rynny trzeba więc nie tylko zamontować, ale też sprawdzać, czy spełniają swoje zadanie, zwłaszcza jesienią i podczas srogiej zimy.

Rynny mogą być wykonane z różnych materiałów, takich, które gwarantują solidny montaż i bezproblemowe użytkowanie. Najprostsza w montażu jest rynna plastikowa. Jest sztywna, stabilna, odporna na działanie czynników atmosferycznych oraz wytrzymała na zniszczenia mechaniczne. Rynny plastikowe montuje się za pomocą specjalnych łączników z zatrzaskami lub zakładkami. Rynien z PCV nie trzeba malować po kilku latach użytkowania, gdyż nie odbarwiają się i nie blakną nawet pod wpływem silnego słońca. Ich kolor zawsze wygląda tak, jak świeżo po zamontowaniu.

Aby zwiększyć trwałość rynien wykonanych z PCV, ich producenci pokrywają je dodatkowymi, wzmacniającymi warstwami — najczęściej z akrylu lub tlenku tytanu. Dzięki temu rynna plastikowa jest odporna nawet na działanie bardzo niszczących kwaśnych deszczy. Rynny plastikowe dostępne są w wielu kolorach, można więc dopasować tak, by stanowiły integralną część pokrycia dachowego.

Jako materiał rynnowy doskonale sprawdza się też wytrzymała stal. Oczywiście, powstaje ona w specjalnym procesie technologicznym, w którym jest dodatkowo pokrywana powłokami wzmacniającymi. Dzięki temu rynna stalowa jest odporna na działanie wilgoci, nie niszczy się i nie rdzewieje. Rynny metalowe, wbrew pozorom, nie są dostępne tylko w odcieniach srebrnych. Wersji kolorystycznych jest dużo więcej, dzięki czemu można dobrać barwę rynny tak, by idealnie harmonizowała z pokryciem dachowym.

Bardzo popularne są rynny metalowe dodatkowo pokryte puralem, poliestrem czy plastizolem. Są to specjalne, wyjątkowo wytrzymałe lakiery, które gwarantują trwałość rynny nawet na 30-40 lat. Są one odporne na wszelkie czynniki zewnętrzne, a jednocześnie zapewniają wysoka estetykę systemu rynnowego. Większość powłok dostępna jest bowiem w wielu wersjach kolorystycznych, dzięki czemu bez problemu dobierzemy kolor rynny do barwy całego pokrycia dachowego. Wtedy systemy rynnowe będą tworzyły z dachem jednolitą, spójną całość.

Powszechnym materiałem, w którego wykonuje się systemy rynnowe, jest również aluminium. Blacha, choć cienka, jest wyjątkowo wytrzymała, dzięki powłoce antykorozyjnej oraz wytrzymałemu lakierowi. aluminium jest niezwykle wygodne, gdyż blachy można wyginać z arkuszy bezpośrednio na placu budowy. Świetnie więc sprawdzi się w przypadku budynków wielkopowierzchniowych, gdzie potrzebne są naprawdę długie rynny. Oczywiście, podczas montażu trzeba pamiętać o niezbędnych łącznikach, rozmieszczonych w optymalnych odległościach od siebie. żadna, nawet najbardziej wytrzymała rynna nie sprawdzi się, jeśli nie będzie odpowiednio umocowana.

Kolejną blachą, która świetnie sprawdza się na dachach także w postaci rynien, jest blacha miedziana. Miedź jest odporna na zniszczenia i korozję dzięki cienkiej warstwie patyny, która tworzy się na jej powierzchni pod wpływem wilgoci. Rynna miedziana może być w naturalnym kolorze, jednak bez problemu można dostać także rynny w innych barwach. Są one wtedy na etapie produkcji pokrywane warstwą tlenku, który zmienia kolor metalu. Oczywiście, trzeba pamiętać, że miedziana powinna być nie tylko rynna, ale też wszystkie elementy dodatkowe, które pozwalają na prawidłowy montaż na dachu.

Ciekawym rozwiązaniem, choć stosowanym dość rzadko, gdy weźmiemy pod uwagę rynny metalowe czy rynna plastikowa, są modele wykonane z drewna. Są one najczęściej wykorzystywane na dachach z pokryciami naturalnymi, np. trzciną czy gontem. Takie systemy rynnowe wykonywane są przez niewiele firm, dlatego trzeba liczyć się z dość wysokimi kosztami ich wykonania i instalacji. Jednak pokrycie uzupełnione drewnianymi rynnami prezentuje się tak wyjątkowo, że inwestycja naprawdę się opłaca.

Wbrew pozorom, drewno jako materiał rynnowy sprawdza się doskonale. Oczywiście, pod warunkiem, że jest odpowiednio wyselekcjonowane i zaimpregnowane. Nie może przecież chłonąć wilgoci, która na dachu pojawia się bardzo często. Rynny drewniane doskonale wkomponują się w budynek, będą wytrzymałe, odporne na zniszczenia i na negatywne działanie czynników atmosferycznych. Jeśli będą prawidłowo wykonane i zamontowane, będą efektywnie służyły przez wiele lat.

W systemach rynnowych istotny jest nie tylko materiał, z jakiego rynny są wykonane, ale też ich kształt. To właśnie od niego w dużej mierze zależy skuteczność całego systemu odprowadzającego wodę z dachu. Najpopularniejszy i jednocześnie najbardziej skuteczny jest kształt półkola. Rynny tego typu u większości producentów mają zbliżoną średnicę – 10-20 cm.

Kolejnym popularnym kształtem rynny jest półelipsa, bardzo zbliżona do półkola. Rynny półeliptyczne mają nieco większą przepustowość niż rynny półkoliste, dlatego eksperci zalecają montowanie ich szczególnie na dużych dachach z wieloma płaszczyznami, które mają większe wymagania jeśli chodzi o odprowadzanie wody deszczowej. Nieco rzadziej spotykane są natomiast rynny o kształcie trapezowym lub prostokątnym. Ich skuteczność jest nieco mniejsza, gdyż woda nie spływa w nich tak szybko jak w rynnach półokrągłych. Podstawa tego rodzaju rynien wynosi najczęściej od 10 do 15 cm.

Na polskim rynku od kilku at dostępne są rynny kwadratowe. To wersja, która pozwala efektywnie odprowadzać wodę z połaci dachowych. jednocześnie idealnie pasuje do prostych, nowoczesnych wrecz modernistycznych brył budynków. Rynny kwadratowe pozwalają również na montaż bezokapowy, czyli rynny ukryte są w elewacji lub pod specjalną maskownicą. Wtedy są niewidoczne z zewnątrz.

Równie duże znaczenie, co kształt rynien, ma także ich średnica. Jest oczywiste, że im będzie większa, tym zapewni szybszy odpływ wody z powierzchni dachu. W tym przypadku wszystko zależy od potrzeb konkretnego dachu. Jeśli jest on niewielki i dwuspadowy, w zupełności wystarczy średnica o długości 10 cm. Im większa powierzchnia, tym bardziej powinna się zwiększyć średnica rynny.

Rynny i cały system rynnowy nie mogą być przypadkowe, dlatego wszystkie materiały i rozwiązania technologiczne powinniśmy wybierać już na etapie projektowania budynku i ustalania kształtu dachu. Liczba rynien oraz elementów dodatkowych jest bowiem wprost proporcjonalna do wielkości dachu i stopnia jego skomplikowania. Chodzi przecież o to, by system rynnowy efektywnie odprowadzał wodę z całego, nawet bardzo skomplikowanego dachu.

Dobrze dobrane rynny powinny być następnie prawidłowo zamontowane. Dlatego warto dopilnować, by prace te wykonywał fachowiec. Źle zamontowana rynna może okazać się mało wytrzymała i bardziej podatna na uszkodzenia mechaniczne. Co więcej, błędy montażowe są gołym okiem niewidoczne, dlatego kiepski fachowiec może nam wyjść bokiem już podczas pierwszych silniejszych opadów deszczu.

Zerwana rynna to nie tylko natychmiastowo zniszczona i oszpecona elewacja, ale też konieczność wydania dodatkowych środków na prace naprawcze. Dlatego nie warto ryzykować samodzielnego montażu. Choć przymocowanie haków rynnowych nie jest zbyt trudne i można to zrobić samodzielnie na podstawie instrukcji producenta, w rzeczywistości nie warto porywać się z motyką na słońce. Zaoszczędzimy niewiele, a straty w przypadku błędnego montażu mogą być sporo większe.

Montaż rynien powinien rozpocząć się od zamocowania haków rynnowych. Trzeba pamiętać, by były rozmieszczone w odpowiedniej odległości od siebie. Zbyt duże odstępy mogą sprawić, że nawet najlepszej jakości rynna będzie niestabilna i narażona na odkształcenia. Jej wytrzymałość też będzie wtedy dużo niższa. Odległości między rynnami są w dużym stopniu zależne od ilości opadów (zwłaszcza śniegu) w danym regionie. Jeśli mieszkamy w miejscu, gdzie w ciągu roku spada niewiele śniegu, haki mogą być zamontowane w odległości około 70 cm jeden od drugiego. Jeśli jednak podczas zimy opady śniegu są naprawdę spore, haki trzeba zamontować w odległościach maksymalnie półmetrowych. Gęstsze rozmieszczenie haków powinno też znajdować się w okolicach łączników, narożników oraz miejsc, gdzie rynna uchodzi do rur spustowych. Są to bowiem elementy, które mogą być narażone na dużo większe obciążenia, a jednocześnie łatwo tracące stabilność.

Haki rynnowe należy przykręcić do deski okapowej, można je też w razie potrzeby mocować do krokwi lub bezpośrednio do ściany. Haki można mocować na dwa sposoby. Pierwszy, to montowanie pojedyncze. Drugi – to wsuwanie kolejnych haków do specjalnej szyny, która najpierw trzeba trwale i stabilnie przymocować do powierzchni dachu. Oba sposoby, jeśli są wykonane prawidłowo, gwarantują stabilność i wytrzymałość rynny.

Gdy haki są już właściwie rozmieszczone, pora zabrać się za przycinanie rynien. Koniecznie trzeba zrobić to bardzo precyzyjnie, by rynna nie okazała się ani zbyt długa, ani za krótka. Późniejsze poprawki są bowiem dość trudne i znacznie opóźniają przebieg prac. W niektórych rynnach trzeba też wyciąć otwory, w których później zostaną umieszczone kosze spustowe. Gotowe rynny mocujemy za pomocą specjalnych złączek zatrzaskowych. Po zamontowaniu rynien pora sprawdzić, czy są w pełni szczelne. Trzeba więc wlać w nie spore ilości wody i sprawdzić, czy prawidłowo odpływa. Jeśli gdziekolwiek woda zaczyna stać, oznacza to, że rynny nie są prawidłowo zamontowane.

Jeśli rynny są szczelne, kolejnym krokiem jest montaż rur spustowych. Trzeba je przytwierdzić do ściany domu przy użyciu specjalnych obejm. Dzięki temu będą sztywno trzymały się w czasie ulewnych deszczy. Rury spustowe mogą być łagodnie wygięte na końcu i odprowadzać wodę. Można też postawić na ciekawą estetykę i wybrać zakończenia w postaci np. plujących wodą smoków. Takie niemal barokowe rozwiązanie sprawdzi się zarówno w przypadku klasycznych budynków, jak i w nowoczesnym budownictwie.

Podczas montażu rynien trzeba pamiętać, że swoje orynnowanie powinny mieć nie tylko połacie dachu, ale też, na przykład, daszek nad wejściem głównym do budynku. Jest to miejsce dość trudne w montażu, ale jeśli je zaniedbamy, woda będzie niszczyła elewacje wokół drzwi wejściowych. Oprócz kiepskich wrażeń estetycznych szybko pojawi się wilgoć. Dlatego już na etapie projektowania warto prawidłowo zaplanować odprowadzanie wody znad drzwi wejściowych.

Aby rynny spełniały swoje zadanie bez zarzutu, powinny być nie tylko dobrze wybrane i zamontowane, ale też prawidłowo użytkowane. Bardzo ważny jest regularny przegląd rynien i sprawdzanie, czy w żadnym miejscu nie straciły swojej szczelności. Taki przegląd obowiązkowo należy wykonać po zimie – gdyż właśnie ta pora roku sprawia, że rynna jest wyjątkowo narażona na uszkodzenia. W nieszczelnych rynnach woda może zalegać i zamarzać, co prowadzi do przerwania ich szczelności. Szczególną uwagę na rynny i ich przepustowość powinni zwrócić uwagę właściciele posesji, na których znajdują się wysokie drzewa. Jesienią spadające liście mogą bowiem zalegać w świetle rynien, rozkładać się i tworzyć zatory utrudniające swobodny przepływ wody.

Wszystkie, nawet najdrobniejsze uszkodzenia rynien powinny być na bieżąco naprawiane. Nawet drobna szczelina jest bowiem zagrożeniem dla dachu i elewacji budynku. Na szczęście, zwykle nie jest konieczna całkowita wymiana rynien. Na rynku dostępne są specjalne taśmy, które pozwalają na szybkie i szczelne naprawienie wszystkich uszkodzeń i pęknięć. Jeśli zareagujemy szybko, rynna zostanie uszczelniona, a jej trwałość pozostanie niezmieniona.